استیل (فولاد) ضد زنگ یا Stainless Steel
استیل چیست؟
آلیاژی که پایه‌ی آن آهن بوده و کمتر از 2درصد کربن دارد، استیل یا فولاد نامیده می‌شود. بسته به نوع و مقدار عناصر موجود در آن خواص مکانیکی نظیر سختی و شکل پذیری آن مشخص می‌گردد.
انواع استیل
استیل (فولاد) کربن: در فولاد ساده کربنی به‌جز کربن و بعضی عناصر معمول (مانند سیلیسیم، منگنز، گوگرد و فسفر) عنصر دیگری وجود ندارد.
استیل (فولاد) آلیاژی: با افزودن برخی عناصر به آهن، آلیاژهایی تولید می‌شود که خواص بسیار عالی دارند. به عنوان مثال با اضافه نمودن کروم به آهن، استیل ضد زنگ یا stainless steel به‌دست می‌آید که در مقابل خوردگی‌های مختلف، مقاومت بالایی دارد.
استیل ضد زنگ چیست
به فولادهایی با مقدار عناصر آلیاژی بالا استیل ضد زنگ گفته می‌شود که توانایی مقاومت به خوردگی در اتمسفرهای خورنده و دماهای بالا را داشته باشند.
فولادهای ضد زنگ معمولی حداقل حاوی 11 درصد کروم هستند که عامل اصلی مقاومت به خوردگی در آنها است. مقدار کم کروم، مقاومت در برابر خوردگی آهن را کاهش می‌دهد.
به فولاد زنگ نزنی که خاصیت جذب توسط آهنربا را داشته باشد، بگیر (استیل/فولاد بگیر) یا مغناطیسی گفته می شود و فولاد زنگ نزنی که توسط آهنربا جذب نشود، نگیر (استیل/فولاد نگیر) یا غیر مغناطیسی نام دارد. همچنین افزایش کروم و مولیبدن باعث افزایش مقاومت در برابر خوردگی خواهد شد و افزایش تیتانیوم و نیوبیوم، خاصیت جوش پذیری را افزایش می‌دهد. ضمناً هر چه میزان کروم و مولیبدن زیادتر شود، ضد زنگ بودن فلز افزایش می‌یابد.
عناصر تشکیل دهنده فولاد ضد زنگ
افزودن نیکل به فولادهای زنگ نزن مقاومت به خوردگی را در محیط‌های خنثی و یا اکسید کننده ضعیف بهبود می‌بخشد، اما قیمت آنها را نیز بالا خواهد برد. همچنین مقدار کافی نیکل، قابلیت انعطاف و شکل‌پذیری فولاد را افزایش می‌دهد؛ زیرا امکان نگهداری آستنیت در دمای محیط را فراهم می‌سازد.افزودن مولیبدن به فولادهای زنگ نزن، مقاومت به خوردگی را در حضور یون‌های کُلر افزایش می‌دهد، حال آن که افزودن آلومینیوم، مقاومت به پیوسته شدن را در دماهای بالا بهبود می‌بخشد. کروم نیز برای افزایش مقاومت به خوردگی به آن اضافه می‌شود. کلیه‌ی عناصر فوق، مجموعه‌ای را تشکیل می‌دهند که فولاد آلیاژی یا استیل ضد زنگ نامیده می‌شود.
آلیاژهای فولادی (استیل) عبارتند از: 1- آهن – کروم / 2- آهن – کروم – کربن / 3- آهن – کروم – نیکل- کربن.
فولادهای زنگ نزن عبارتند از:
- فولاد زنگ نزن فریتی
- فولاد زنگ نزن مارتنزیتی
- فولاد زنگ نزن آستنیتی
- فولاد زنگ نزن آستنیتی فریتی (دوفازی)
- فولاد زنگ نزن رسوب سختی
در هنگام خرید استیل از هر خانواده‌ای تنها درصد آلیاژی آنها از هر عنصر تغییر می‌نماید و متناسب با آن، کاربرد مخصوص خود را خواهد داشت.
انواع فولاد (استیل) ضد زنگ
فولاد سری 300: رایج‌ترین نوع فولاد ضد زنگ، فولاد سری 300 است که به 303، 304، 305، 316، 321 و 347 تقسیم می‌شود. فولاد 304 و تعدادی از دیگر محصولات این رده دارای 18درصد کروم و 8درصد نیکل می‌باشند که به عنوان فولاد 8-18 شناخته شده است. علاوه بر آلیاژهای نیکل و کروم، این فولادها دارای کمتر از 0.08درصد کربن نیز هستند. فولاد 316 پس از فولاد 304 دومین فولاد معمولی در میان فولادهای آستنیتی است. این فولاد ضد زنگ، همچنین به عنوان فولاد ضد زنگ Marine شناخته شده و معمولاً شامل 16درصد کروم، 10درصد نیکل و 2درصد مولیبدن می‌باشد؛ به همین دلیل نیز به عنوان فولاد 10-18 شناخته می‌شود. تغییرات نسبت کروم و نیکل و افزودن مولیبدن، این فولاد ضد زنگ را نسبت به خوردگی به‌ویژه خوردگی ناشی از کلر، مقاوم‌تر می‌کند و به همین دلیل برای دستگاه‌هایی که باید در معرض عوامل خوردگی بالا مانند مواد شیمیایی، حلال‌ها و آب شور قرار گیرند بسیار مناسب است. به همین دلیل و به دلیل تحمل خوردگی حتی در دماهای بالا از این استیل در سیستم‌های نظارت تصویری استفاده می‌گردد.
چرا استیل 316L از استیل 316 بهتر است؟
تفاوت بین 316 و 316L در میزان کربن است. این تفاوتِ بسیار اندک، باعث گران‌تر بودن استیل 316L در بازار بوده و به استیل Low Carbone نیز معروف می‌باشد. در واقع، تفاوتِ عمده در میزان مقاومت پس از حرارت شدید می‌باشد؛ چرا که 316L وقتی حرارت داده می‌شود بسیار مقاوم‌تر است؛ به خصوص همین میزان اندک کربن در 316L باعث افزایش خاصیت جوش‌پذیری در این فلز گردیده و آنرا از 316 متمایز می‌نماید.
فولاد سری 400: آلیاژ آهن، کروم همراه با کربن کمتر از 0.1 درصد فولاد سری 400 را تشکیل می‌دهد.
فولاد سری 410: مقاوم در برابر سایش است اما در برابر خوردگی مقاومت کمی دارد.
فولاد سری 420: این سری، مخصوص تولید کارد و چنگال بوده و قابلیت پولیش خوبی دارد.
فولاد سری 430: این سری، ویژه‌ی دکوراسیون است و به‌عنوان مثال در تزئینات داخلی اتومبیل و غیره کاربرد دارد. فولاد سری 400 قابلیت شکل‌پذیری خوبی داشته و در درجه حرارت کم، مقاومت بالایی در برابر خوردگی خواهد داشت به همین دلیل (عدم تحمل خوردگی در دماهای بالا) از این فولاد در سیستم‌های نظارت تصویری و محیط‌هـــای خاص، استفاده نمی‌شود.
دوربین‌های Stainless Steel کمپانی Axis سوئد
این دوربین‌ها دارای پوشش استیل ضد‌زنگ 316L بوده و با بهترین کیفیت در انواع مختلف می‌تواند در پروژه‌های گوناگون صنعتی، نفت، گاز و پتروشیمی و محیط‌های خاص مورد استفاده قرار گیرد. این دوربین‌ها به همراه کلیه‌ی تجهیزات و لوازم جانبی از نوع استیل 316L علاوه بر کیفیت فنی و مشخصات تکنیکی خاص، از نظر پوشش و محفظه نیز دارای بهترین کیفیت بوده، عمر مفید محصول را برای مدتی طولانی حفظ کرده و می‌تواند آسودگی خیال را برای کاربران به‌همراه بیاورد. لازم به ذکر است استفاده از استیل کربنی به جای استیل آلیاژی می‌تواند پس از مدتی باعث خوردگی شده و هزینه‌های زیادی را به پروژه و مصرف کننده تحمیل نماید.استفاده از باکس‌ها و تجهیزات و لوازم جانبی نیز در محیط‌های دارای خوردگی باید از استیل 316L و استیل‌های آلیاژی بر اساس محیط و شرایط و گرمای محیط در نظر گرفته شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد محصولات stainless steel کمپـانــی Axis به سایت www.Axis.com مراجعه‌کنید.
