زمانی که در سال 2017 قیمت ارز دیجیتالی به نام بیت کوین به طور ناگهانی افزایش یافت، متخصصین فناوری و صنایع مالی، یک واژه را به کرات مورد بحث و بررسی قرار دادند و آن واژه‌ای نبود جز بلاک چین(blockchain): فناوری ذخیره سازی داده‌های مربوط به ارزهای دیجیتالی متعدد. بلاک چین چیست؟ در حوزه‌ی حفاظت ذخیرهسازی داده‌ها چه کمکی می‌تواند بکند؟ چگونه در صنایع مختلف می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد؟ بر خلاف مزایایی که این فناوری برای کمپانی‌ها و سازمان‌ها دارد، اما همچنان در مراحل اول رشد و پیشرفت است. اگر کمپانی‌ها بخواهند blockchain را راه‌اندازی کنند باید چه مواردی را مد نظر قرار دهند و چالش‌های احتمالی پیش روی آنان چه خواهد بود؟
blockchain چیست؟
فناوری blockchain که در ابتدا توجه زیادی را به سوی ارز دیجیتالی Bitcoin کرد، یک فناوری حساس و مهم برای نسل آینده در صنایع گوناگون به نظر می‌رسد. حال blockchain دقیقاً چیست و چه فوایدی می‌تواند داشته باشد؟
این فناوری به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارد، روشی عالی در آینده برای ذخیرهسازی داده‌ها به شمار می‌رود.
آغازگر blockchain
وازه‌ی blockchain ترکیبی است از دو واژه‌ی Chain (به معنای زنجیره) و Block (به معنای بلوک). منظور از block جعبه‌ای است برای ذخیره سازی داده‌ها و blockchain جمع‌آوری این بلوک‌های داده‌ها به شکل زنجیره میباشد. هر بلوک داده رمزگذاری می‌شود و تنها اجازه‌ی دسترسی به کاربران مجاز را می‌دهد. هر بلوک با استفاده از اصول رمزنگاری در دیگری تنیده شده است، مانند حلقه‌های زنجیر.
کل blockchain نیز می‌تواند به عنوان گروهی از داده‌های ثبت شده تلقی گردد که توسط دسته‌ای کامپیوتر مدیریت می‌شود. به عبارت دیگر هیچ مقام مرکزی در سیستم ذخیرهسازی داده‌ها وجود ندارد و در نتیجه این فناوری جنبه‌ی مردمی و دموکراتیک دارد.
به گفته‌ی Tanner Johnson، تحلیلگر ارشد فناوری حفاظت سایبری و اینترنت اشیا در HIS Markit: ساختار سیستم به blockchain اجازه داده تا مثلث حفاظت سایبری به نام CIA (مخفف محرمانه بودن، یکپارچگی و قابل دسترسی بودن) را ارائه دهد.
وی افزود: محرمانه بودن مانع از آن می‌شود تا افراد غیر مجاز بتوانند اطلاعات را ببینند. یکپارچگی مانع از آن می‌شود تا افراد غیر مجاز اطلاعات را تغییر دهند. قابل دسترس بودن تضمین می‌کند که افراد مجاز همیشه به اطلاعات خود دسترسی دارند.
علاوه بر این، جانسون افزود: عدم اعتبار و تأیید blockchain به جلوگیری از حاشا کردن فعالیت‌های دیجیتالی افراد کمک می‌کند؛ زیرا برای هر فعالیتی مدارک کافی وجود دارد. هر کسی می‌تواند به داده‌های باقی مانده در blockchain دسترسی و اعتماد داشته باشد، چه این داده‌ها به صورت عمومی در اختیار همگان قرار گیرد و یا در شبکه خصوصی باشد. Blockchain پتانسیل بسیار بالایی برای کاربری در حفاظت دارد.
کاربردهای blockchain
کاربری blockchain به اندازه کاربری هر فناوری، نامحدود است. اگر محیطی باشد که در آن افراد بخواهند اطلاعات را به شکلی امن به اشتراک بگذارند، این فناوری می‌تواند برای برآورده ساختن نیازمندی‌ها به کار رود. جانسون اظهار داشت: از آنالیز داده‌های ابری در مقیاس بزرگ گرفته تا داده‌های مربوط به تراکنش‌های مؤسسات مالی، این حفاظت ناشی از فناوری blockchain می‌تواند تقریباً به هر بازاری تعمیم داده شود.
دپارتمان حفاظت ملی ایالات متحده (DHS) فناوری blockchain را برای حفاظت از انتقال و ذخیرهسازی داده‌های جمع‌آوری شده از منابع گسترده به کار گرفته است؛ از دوربین‌های حفاظتی افراد گرفته تا مرکز داده‌های وسیع. حتی داده‌های مربوط به دستگاه‌های نظارتی قدیمی نیز می‌تواند به شکلی امن ذخیره و نگهداری شود.
مقامات ایالات متحده نیز راه‌اندازی blockchain را در سیستم‌های مدیریت حفاظت حمل و نقل در نظر می‌گیرند. اخیراً بیشتر کار این صنعت در فرودگاه‌ها به شکل دستی و با ارزیابی دیداری انجام می‌شود. با کمک فناوری blockchain، مدیریت حفاظت حمل و نقل، ایمن‌سازی فرآیندهای ارزیابی را شتاب بخشیده و آن را خودکار نموده است.
صنایع دیگری نظیر بیمارستان‌ها نیز انتظار می‌رود از فناوری blockchain بهره‌برداری کنند. مؤسسات پزشکی با مقادیر زیادی اطلاعات شخصی قابل تشخیص و اطلاعات پزشکی شخصی سر و کار دارند که می‌توانند به راحتی مورد حمله‌ی هکرها قرار گیرند. ذخیرهسازی داده‌های بیماران در blockchain به بیمارستان‌ها در افزودن لایه‌های جدید امنیتی کمک خواهد کرد.
اتخاذ blockchain، همچنان یک چالش است
Blockchain در حوزه‌ی حفاظت داده‌ها برای کمپانی‌ها و سازمان‌ها مزایایی دارد. اما اتخاذ فناوری جدیدی مانند blockchain در مجموع برای آنان آسان نیست. به گفته‌ی جانسون: به نظر من بزرگ‌ترین چالش برای سازمان‌ها در به کارگیری فناوری blockchain نبود دانش کافی میباشد. حتی سازمان‌هایی که از این فناوری آگاهی دارند نیز ممکن است با توسعه‌ی یک استراتژی کامل برای انتقال به این فناوری دچار کشمکش‌هایی شوند.
وی افزود: متأسفانه، امنیت و راحتی می‌تواند انحصاری باشد، چرا که هر چه سیستم امنیت بالاتری داشته باشد، نقاط بازرسی بیشتری برای استفاده‌ی یک کاربر قانونی باید جستجو شود. در غیر این صورت یک سازمان باید روی شناخت چگونگی استفاده از فناوری blockchain به بهترین نحو، به طور کامل سرمایه گذاری کند، با وجود تضمین عملکرد مداوم، بسیاری از کمپانی‌ها شاید تمایلی به اتخاذ این راهکار نداشته باشند.