موبوتیکس در کدام لیگ توپ می زند؟

نویسنده: محمد رحمانی

در سال‌های اخیر سیستم‌های نظارت تصویری تحت شبکه به صورت روزافزون در حال رشد بوده‌اند و حتی در پروژه‌های کوچک چند دوربینه هم در حال جایگزینی دوربینهای آنالوگ با IP هستند. همان گونه که پیش‌بینی می‌شد کاهش قیمت سیستمهای IP و سرمایه‌گذاری شرکت‌هایی که پیشتر دارای رزومه تولید سیستم‌های آنالوگ بودند، در حوزه سیستم‌های تحت شبکه سرعت این رشد را افزایش داد و البته در ایران نیز هم‌پای رشد جهانی همین روند اتفاق افتاد.

اما آنچه ما میخواهیم در این مقاله بدان بپردازیم مرتبط با جایگاه برندها در بازار داخلی است و اینکه هر برند چه هدف‌گذاری‌ای برای حضور در بازار پیش از ورود به آن دارد؟ اگر در سال‌های اخیر حضور و افول برندها در ایران را رصد کنیم، سه پدیده را مشاهده خواهیم کرد که از بقیه برجسته‌ترند:

1- برخی برندها با حضور ضعیف که در ادامه به برخی از دلایل آن می‌پردازیم، به سهمی که استحقاق آن را داشته اند، نرسیده اند.

2- برخی دیگر با حضور و برنامه‌ریزی صحیح فروشندگان و پشتیبانی مناسب به سهم متناسب خود دست یافته‌اند.

3- بعضی هم علی‌رغم اینکه استحقاق زیادی از دیدگاه فناورانه و تجاری نداشته‌اند، سهم بسیار خوبی از بازار سیستم‌های حفاظت الکترونیک به دست آورده‌اند.

اگر شما از فعالان بازار دوربین‌های تحت شبکه باشید، شاید بتوانید با مروری ساده در ذهن خود نمونه‌هایی از برندها را از سه دسته فوق نام ببرید.

به هر ترتیب این موضوع به طور مشخص در دامنه اهداف این مقاله نمی‌گنجد اما بی‌ارتباط به بحث این مقاله هم نیست. در ادامه، این مطلب می‌خواهد به بررسی یکی از برندهای حاضر در بازار ایران بپردازد و نهایتاً از شما بخواهد که آن را در یکی از دسته‌های فوق‌الذکر جای دهید.

سابقه حضور شرکت موبوتیکس (Mobotix) در بازارهای جهانی به سال 2000 بر می‌گردد و این شرکت اولین سیستم مدیریت نرم‌افزاری حرفه‌ای خود را در سال 2005 به بازار عرضه کرده است. طراحی ظاهری متفاوت دوربین‌های این برند نیز برای کارشناسان حوزه سامانه‌های دوربین مداربسته جالب توجه بود؛ چرا که عمده دوربین‌های معمول در بازار به یکی از تیپهای باکس، بولت یا دام شناسایی می‌شوند، اما نمی‌شد به راحتی دوربین‌های موبوتیکس ثابت این کمپانی را در یکی از دسته‌ها جای داد. این شرکت با ایده «حذف دوربینهای گردان از پروژه‌های دوربین مداربسته تحت شبکه» وارد بازار شد و معتقد بود که می‌توان با دوربین‌های High resolution و Fish eye ضمن بر طرف کردن مشکلات محدودیت زاویه دید در دوربین‌های گردان و ثابت، مکانیزم‌های متحرک مرتبط با دوربین‌های Fast Dome و PTZ و ثابت را حذف کرد و شعاری نزدیک به همین مضمون نیز در صفحه اول وب‌سایت شرکت تا مدت‌ها وجود داشت.

این شرکت با این فرض که وجود قطعات متحرک مکانیکی عمر دوربین را کاهش می‌دهد، حتی از کاربری لنز Auto IRIS در دوربین‌ها صرفه‌نظر نموده و این موضوع را در راستای افزایش عمر دوربین برآورد نمود. در مجموع دیدگاه «حذف قطعات متحرک» اثرات ذیل را در راهکارهای ارائه شده توسط این کمپانی ایجاد کرده است:

1- دوربین‌های PTZ در میان لیست دوربین‌های موبوتیکس حضور ندارند و در پروژه‌های داخلی و جهانی معمولاً از دوربین‌های گردان سایر برندها برای تکمیل پروژه‌ها استفاده می‌شود.

2- مشخصه IRIS اتوماتیک در دوربین‌های موبوتیکس وجود نداشته و دلیل آن ممانعت از به کار بردن روش مکانیکی کنترل دریچه IRIS لنز عنوان شده که همین تغییر در طراحی باعث بروز مشکلات فراوانی در برخورد با تغییرات نوری در تصویر روز و شب دوربین شده است.

3- لنزها در دوربین موبوتیکس ثابت و Fixed Focal هستند و این موضوع به طور بدیهی باعث بروز مشکلاتی در نصب و عدم تطبیق‌پذیری با فضاها و پوشش مدنظر کارفرمایان در پروژه‌ها می‌گردد.

4- IR Cut Filter مکانیکی در دوربین‌های Mobotix وجود ندارد و بدین ترتیب در دوربین‌های این شرکت مزایای افزایش کیفیت تصویر در روز به دلیل حذف نور IR از دست خواهد رفت. البته در برخی دوربین‌های این کمپانی این مساله با انتخاب دو سنسور تصویر مجزا برای روز و شب رفع شد که به شکل غیرمکانیکی بین آنها تغییر حالت می‌دهد.

باید تأیید کرد که وجود قطعات متحرک در کاهش عمر دوربین موثر است و این موضوع فی‌نفسه حرفی درست است؛ اما همیشه باید در نظر داشت که در علوم مهندسی هیچ قانونی مطلق نیست و به طور نسبی ما یک راه حل را بهتر یا بدتر می نامیم. بنابراین باید دید که در مقابل حذف قطعات متحرک چه چیزی را از دست می دهیم؟ اگر حذف یک قطعه متحرک، استناد تصویر دوربین را در آینده تحت الشعاع قرار دهد بدیهی است این مشخصه علیرغم اینکه عمر دوربین را کاهش می دهد، اما وجودش حیاتی است. سوال دیگر این است که آیا واقعاً دوربین‌های موبوتیکس بدون قطعات متحرک MTBF بالاتری از سایر برندهای دوربین مداربسته تحت شبکه دارند؟ 000/100 ساعت MTBF در برخی دوربینهای تحت شبکه که اتفاقاً دارای قطعات متحرک مکانیکی هستند، امروزه چیز بعیدی نیست؛ اما در برند موبوتیکس MTBF دوربین‌های آن به نقل از وب‌سایت رسمی این کمپانی، 000/80 ساعت اعلام شده‌اند. پس به نظر می رسد موبوتیکس می‌تواند به جای حذف این مشخصه‌ها استفاده از قطعات با کیفیت متحرک مکانیکی را مد نظر قرار دهد و به قولی از اینجا رانده و از آنجا مانده نشود. شعار بعدی که هنوز هم سرلوحه طراحان سیستم دوربین های مداربسته در شرکت موبوتیکس قرار دارد‌،

The HiRes Video Company است که به نظر می‌رسد از کلیدی‌ترین دلایل اقبال بازار به راه‌حل‌های این شرکت باشد که به معنای استفاده از دوربین‌های با رزولوشن بالاست و به طور معمول می‌تواند ضمن کاهش تعداد دوربین‌ها به شناسایی دقیق‌تر سوژه‌های مد‌نظر در تصاویر ضبط شده کمک کند.

جدیدترین دوربین تحت شبکه موبوتیکس این شرکت توان ایجاد استریم 6 مگاپیکسل روی یک سنسور تصویر را دارد. البته با روش‌هایی که مرتبط با طراحی این دوربین است، می توان این رزولوشن را در یک دوربین روی دو لنز تکرار کرد.

همانگونه که می‌دانید در حال حاضر شرکت‌های متعددی در حوزه تولید محصولات با رزولوشن بالا در حال فعالیت هستند. از جمله برندهایی مثل Avigilon، Arecont Vision، Axis و …

این روزها دوربین‌هایی وجود دارند که با فناوری‌های مختلف مانند به‌کارگیری چند سنسور تصویر همزمان، امکان ارائه رزولوشن تا 150 مگاپیکسل را دارند. در یک واحد دوربین و نه بر روی یک سنسور دوربین‌هایی تا چند ده مگاپیکسل نیز وجود دارند. شرکت دالمایر اخیراً دوربینی با رزولوشن 150 مگاپیمسل با نام پانومرا ارائه کرده است. کمپانی Avigilon دوربینی از سری HD Pro دارد که وضوحی برابر(7K(30 MP را روی یک سنسور تصویر ارائه می‌دهد. کمپانی Axis در سال 2015 دوربینی با 33 مگاپیکسل از سری Q تولید کرده است. اخبار بر شمرده شده نشان می‌دهد، کمپانی موبوتیکس در این لیگ نیز جایگاه پیشرو ندارد و در حالی‌که کمپانی‌های آسیایی در بازار مثل Vivotek تایوان، Hikvision چین هم دارای دوربین‌هایی تا 12 مگاپیکسل هستند، اما موبوتیکس در سال 2015 دوربین‌هایی با رزولوشن 6 مگاپیکسل تولید کرده و به نظر نمی رسد این رزولوشن در لیگ تولیدکنندگان دوربین‌های رزولوشن بالا نیز جایگاه مناسبی به این شرکت اختصاص دهد.

اما مساله مهم‌تر این است که یک دوربین با رزولوشن بالا، خروجی تصویر را با چه میزان از فشرده سازی و در چه نرخ فریمی ایجاد می‌کند؟ تصویر شب و روز در آن رزولوشن با چه کیفیتی ایجاد می‌شود؟ آیا دوربین می‌تواند دو استریم همزمان یکی برای دیدن و یکی برای ضبط کردن در آن رزولوشن ارائه دهد و آیا اگر آنالیز حرکت روی دوربین انجام شود، باز هم دوربین قادر است که در همان رزولوشن و فریم‌ها کار کند و 1000 اما و اگر دیگر ….

با مراجعه به کاتالوگ‌های بهترین دوربین‌های کمپانی موبوتیکس در می‌یابیم که حداکثر رزولوشن 6 مگاپیکسل تنها در 4 فریم قابل دستیابی است و به طور بدیهی این تعداد فریم در شرایط بر شمرده شده در سطور بالا کاهش خواهد یافت. به طور کلی با بررسی کمی عمیق‌تر می‌توان دریافت که دوربین‌های کمپانی موبوتیکس در بهترین حالت یک تصویر دو مگاپیکسل فول فریم آن هم تنها با یک استریم ایجاد می‌کنند که بتواند در سیستم‌های نظارت تصویری قابل استفاده باشد. یکی از چالش‌های دیگری که در قابل استفاده بودن تصویر و کارآیی سیستم نظارت تصویری اهمیت حیاتی دارد، نحوه تصویرسازی در شرایط پیچیده نوری (تغییرات شدید نوری، منابع نوری نقطه‌ای، رنگ‌های متفاوت در تصویر، فضاهایی با نور کم، فلوی ترافیکی و …)  است که در این حوزه تکنولوژی‌های متفاوتی در برندهای مختلف دیده می‌شود. تلاش سال‌های اخیر در حوزه تولید دوربین‌های تحت شبکه همواره به سمت استفاده از تکنیک‌هایی بوده که دوربین بتواند با تکیه بر آنها، تصویر بهتر و قابل استناد‌تری در شرایط پیچیده نوری و یا در شرایط نور کم ایجاد کند. WDR قوی و تصویر خوب Low light دوربین در رزولوشن‌های بالاتر، پیچیده‌تر و ناممکن‌تر می‌شوند و نیازمند منابع سخت‌افزاری و نرم‌افزاری بهبود یافته‌تر در دوربین هستند.

باز هم به همان نقطه کلیدی باز می‌گردیم که قابل استفاده بودن تصویر ضبط شده دوربین، معیاری است که خریداران مطلع را به سمت خرید یک دوربین سوق می‌دهد. اگر دوربینی با رزولوشن بالا به شما پیشنهاد شود که تصویر آن در طلوع و غروب آفتاب، در شب و یا در نور کم، در پس‌زمینه پرنور و یا در هنگام تصویربرداری از فلوی ترافیک، بلوری، سایه‌دار و ناواضح باشد، آیا حاضرید برای آن پولی پرداخت کنید؟ اگر به همان قانون اشاره شده برگردیم، پاسخ منفی است چرا که برای شما مهم این است که بتوانید از خروجی سامانه نظارت تصویری استفاده کنید و در زمان بحران اعداد نوشته شده در کاتالوگ‌ها به داد شما نخواهند رسید. البته این موضوع هم امری مطلق نیست و از یک دوربین به دوربین دیگر و از برندی به برند دیگر تنها به طور نسبی تغییر می‌کند. اکنون می‌خواهیم برای ارزیابی جایگاه فنی برند موبوتیکس این موضوع را بررسی کنیم.

در دوربین موبوتیکس هنوز هم برای جبران نور شدید پس‌زمینه از تکنیک قدیمی Exposure Setting یا تنظیم زمان در معرض قرارگیری سنسور تصویر استفاده می‌شود، به عبارت دیگر در هیچ‌کدام از دوربین‌های این شرکت تکنیک WDR حتی از نوع کنترل دینامیکی کنتراست نور نیز وجود ندارد. بررسی تحلیلی اشکالات استفاده از این تکنیک را به مقالات دیگر واگذار می‌کنیم. اما تمرکز ما در این مقاله، بررسی جایگاه فنی شرکت موبوتیکس در حوزه فناوریهای تصویر‌سازی در نور کم و حدود دینامیکی وسیع نوری است.

نکته مهم‌تر این است که برخی از پیش‌نیازهای سخت‌افزاری موردنیاز برای بهبود تصویر دوربین در شرایط نوری کم یا پیچیده در این دوربین وجود ندارد و به دلیل حذف قطعات متحرک از آنها در طراحی دوربین استفاده نشده است. از آن جمله می‌توان به انواع کنترل روی IRIS دوربین و Mechanical IR cut filter اشاره کرد. مهم‌ترین برتری موبوتیکس در این حوزه استفاده از سنسورهای تصویر با سایز نسبتاً بزرگ است که در محصولات جدید کمپانی تا 1.8/1 اینچ نیز افزایش یافته است که قطعاً در بهبود تصویر شب و روز دوربین موثر خواهد بود. اما نمونه تصاویری که در وب‌سایت رسمی شرکت به عنوان دمو وجود دارد، نشان می‌دهد که مجموعه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری دوربین‌های این شرکت به دلایل مختلف بر شمرده شده، تصاویر شب و روز مناسبی هم ارائه نمی‌دهند.

برای دیدن ویدیوی کامل این دمو به آدرس زیر در سایت موبوتیکس مراجعه کنید و با عنایت به موارد برشمرده شده خودتان ارزیابی کنید.

https://www.mobotix.com/other/Support/Demos/Gas-Stations

با توجه به نمونه تصاویر ارائه شده، وجود سایه در کنار سوژه‌های متحرک و عدم وضوح تصویر هر جا که منابع نوری وجود دارند، مهمان تصویر همه دوربین‌های کمپانی موبوتیکس است که در نهایت از نظر کیفیت تصویر نیز تیم این شرکت را در جدول رده‌بندی حائز جایگاه قابل توجهی قرار نمی‌دهد. گذشته از بخش‌های مهمی که در جایگاه یک برند دوربین مؤثرند مسایل دیگری هم هست که نباید ساده از کنار آنها عبور کرد. اما به هر حال در این مجال کوتاه نمی‌توان به همه آنها پرداخت. به طور خلاصه برخی از برتری‌های این برند عبارتند از:

1- دارا بودن راه‌حلهای سیستم مدیریت متمرکز بدون لایسنس و مجانی

2- ابداع و به‌کارگیری روش ضبط و مانیتورینگ غیرمتمرکز Decentralized  بدون هزینه و قابل افزایش به شکل نامحدود

3- یکپارچه‌سازی دوربین‌های تصویری با دوربین‌های حرارتی برای تکمیل راه‌حلهای حفاظت پیرامونی و امنیتی

 و ….

به سطرهای اول این مقاله بر می‌گردیم و دوباره از شما سوال می شود که برند موبوتیکس در کدام لیگ توپ می‌زند؟

• لیگ برتر
• لیگ دسته اول
• لیگ دسته دوم

پاسخ با شماست شاید شما اطلاعاتی بسیار بیشتر از آنچه در این مقاله آورده شده داشته باشید. اما این اطلاعات یک استخراج ساده از وب‌سایت و کاتالوگ‌های منتشر شده توسط کمپانی Mobotix است.