در این مقاله به نکاتی کلیدی در مورد حفاظت و ایمنی در محیطهای کاری میپردازیم که ماهیتی بسیار داغ دارند.
در چند سال اخیر، مبحث ایمنی در محیطهایی با ماهیت داغ بسیار کلیدی شده و مورد توجه قرار گرفته است. محیطهای داغ همواره به عنوان یکی از عوامل وقوع آتشهای بزرگ و وسیع بهخصوص در محیطهای مجتمعهای مسکونی بوده، حریقهایی که میلیونها دلار خسارت به بار آورده است. تنها در بوستون ایالات متحده و در سال 2014، محیط داغ باعث آتشسوزی در یک محیط مسکونی شد که دو آتشنشان را به کام مرگ فرستاد. سال گذشته، مؤسسهی NFPA کدها و قوانین حریق را به گونهای اصلاح کرد تا تمامی افراد حاضر در محیطهای داغ در برابر آتشسوزی حفاظت گردند. تاکنون سیزده هزار نفر در محیطهای مختلف در برنامهی آموزشی این مؤسسه شرکت کردهاند تا نکات مرتبط با حریقهای این محیطها را کاملاً درک کنند.
مشاغل داغ به کارهایی گفته میشود که مواردی همچون جوشکاری، لحیمکاری، جوش برنجی، برشکاری، کار با دریل، سوزاندن و یا ذوب کردن مواد را در بر میگیرند و شرایط آنها به نوعی است که میتوانند باعث ایجاد جرقه و یا شعلهای شوند و مواد اشتعالزا را به آتش بکشند. از جمله منابع معمول که میتوانند باعث اشتعال شوند، مواردی همچون شعلههای بدون حفاظ، جرقههای الکتریکی ناشی از اصطکاک و برخورد، سطوح داغ، اتصالات داغ، مشعلهای مخصوص برش و جوشکاری، گازها، فنرها یا مقاومتهای در معرض حرارت را در بر میگیرند. تمامی مشاغل داغ به صورت ذاتی دارای خطر و ریسک حریق هستند و باید مورد توجه قرار گیرند و پیش از هر فرآیندی باید ارزیابی گردند. مجوزها و روندهای ویژهای مورد نیاز هستند تا مشاغل داغ در یک محیط محدود از جمله محفظه، مخزن و یا خط لوله انجام شوند. سوانح و حوادث ناشی از مشاغل داغ در صنایع بسیاری در ایالات متحده اتفاق میافتند. از جمله این صنایع میتوان به تولیدکنندگان مواد غذایی، کاغذ و خمیر کاغذ، نفت و گاز، ذخیرهسازی سوخت و بازیافت زباله اشاره داشت. بسیاری از حوادث داغ به خاطر آتش گرفتن مواد اشتعالزا یا شعلهور شدن زبالههای تلنبار شده در یک نقطه نزدیک به محیط کار داغ اتفاق میافتند. اگرچه خطرات مرتبط با مشاغل داغ همگی به صورت مستند ثبت و مورد بررسی قرار گرفتهاند، اما شدت و وسعت این حوادث در دو دههی گذشته، بسیار بزرگ و وسیع بوده است. برای اینکه بیشترین بهره را از نکات آموزشی این رویدادها به دست آوریم، لازم است سازمانهای مرتبط با این صنعت استانداردهای قوانین سفت و سختی را در رابطه با کار در چنین محیطهایی به کار بگیرند تا از برقراری ایمنی اطمینان حاصل شود و کارگران با شناخت کافی از خطرات به صورت کامل تحت محافظت باشند. مؤسسهی CSB، یکی از سازمانهای تحقیقاتی در ایالات متحده، طی مطالعاتی به این نتیجه رسیده که مشاغل داغ یکی از عمدهترین عوامل مرگ کارگران به شمار میرود. این مؤسسه با تحقیقات بیشتر توانسته به نتایج بسیار خوبی از حریقهای زیرمجموعه این حوادث برسد و اثبات کرده که لولهکشیها، محفظهها و یا کانتینرهایی که محتوای مواد اشتعالزا هستند، محیطهایی بسیار خطرناک به شمار میروند و باید تمهیدات لازم در این رابطه اندیشیده شود. همچنین در تحقیقات این مؤسسه آمده که این مواد اشتعالزا در محیطهایی از قبیل پالایشگاهها و کارخانجات مواد شیمیایی باعث مصدومیتها و مرگهایی میشوند و این پتانسیل را دارند که سوانح دلخراشی را به وجود آورند. از سال 2001، مؤسسهی تحقیقاتی فوق چهارده رویداد مختلف را در ارتباط با مشاغل داغ مورد بررسی قرار داده که طی آنها 25 نفر کشته و 21 تن مصدوم شدهاند. بر این اساس، این مؤسسه به کار در مورد این شرایط ادامه داده و به این نتیجه رسیده که با نظارت مداوم میتوان به کارگران هشدار داد تا در مورد کارها و فعالیتهای مربوط به مشاغل داغ اطلاع داشته باشند. سازمان NFPA نیز در این میان یک تحقیق موردی را در زمینهی مشاغل داغ انجام داد که مرتبط با حریق رخ داده در سال 2016 در یک ترمینال نفتیِ تگزاس بود.
نیاز به تحقیقات
مؤسسهی CSB از سال 2001 تحقیقاتی را در رابطه با خطرات کارهای داغ آغاز کرد و این اقدام به دنبال حریقهای رخداده در یک پالایشگاه در شهر دلاویر ایالات متحده انجام شد. تعدادی از خدمه در حال تعمیر یک مسیر بالای محفظهی اسید سولفوریک بودند و ناگهان جرقهای بخارهای اشتعالزای داخل محفظهها را به آتش کشید. سقف و محفظهی تانکر به دلیل خوردگی سوراخ شد و اسید سولفوریک از آن نشت پیدا کرد. در ادامه محفظه منفجر شد و به دنبال این اتفاق یک کارگر کشته و هشت نفر مجروح شدند. همچنین حجم بسیار زیادی اسید سولفوریک محیط را آلوده کرد.
بعد از آتشسوزی در یک کارخانهی بستهبندی در ویسکانسین ایالات متحده، مؤسسهی CSB همچنین به صورت سیستماتیک تحقیقاتی را در مورد حوادث کارهای داغ پرداخت. کارگران بالای یک محفظهی دارای هشتاد فوتی محتوای گاز بسیار اشتعالزای هیدروژن مشغول جوشکاری بودند. این گاز هیدروژن ناشی از تجزیهی باکتریایی ضایعات فیبر ارگانیک بود و همچنین ترکیب از خمیر کاغذ نیز داشت. این خطر جدیدی بود که توسط این مؤسسهی تحقیقاتی شناسایی شد. کار داغ باعث شد تا بخارهای اشتعالزای موجود در محیط آتش بگیرند و باعث انفجاری شوند. در این حادثه، سه نفر کشته و یک نفر زخمی شد.
به دنبال این انفجار، مؤسسهی CSB پنج مورد رویداد مختلف دیگر را نیز مورد بررسی قرار داد که طی آن گازها و بخارهای اشتعالزا در اثر مشاغل داغ شعلهور شدند. از این جمله میتوان به این موارد اشاره کرد: یک پالایشگاه در اوهایوی ایالات متحده که اکتبر 2008 دو پیمانکار را به کشتن داد؛ در دسامبر 2008 پالایشگاه دیگری در میامی آتش گرفت که یک کشته و یک مصدوم برجای گذاشت؛ انفجاری در یک کارخانهی تولید مواد غذایی در اورگن ایالات متحده یک پیمانکار را به کام مرگ فرستاد؛ یک آتشسوزی در کارخانهی مواد شیمیایی در کالیفرنیا در ماه مارچ 2009 دو نفر از کارکنان را به شکل فجیعی کُشت؛ در ماه می 2009 نیز، انفجار منبع بنزین در یک شرکت توزیع سوخت، در ایالت آرکانزاس، باعث مرگ سه نفر از کارگران شد.
در ماه نوامبر 2011، دو نفر از پیمانکاران در شهر نیویورک مشغول جوشکاری بالای یک مخزن ده هزار لیتری بودند که جرقههای ناشی از کار آنها باعث شعلهور شدنِ بخارهای آن مخزن گردید و به دنبالِ آن انفجاری اتفاق افتاد که یکی از پیمانکاران کشته و دیگری به شدت زخمی شد. گزارش نهایی مؤسسهی CSB در یک نشست عمومی در نوزدهم آوریل 2012 طی یک نشست عمومی ارائه گردید. بر اساس گزارش این مؤسسه، محیطهای این چنینی که دچار حریق میشوند، به خوبی نتوانستهاند محتویات تانکرها را تحت کنترل داشته باشند و به خاطر بخارهای اشتعالزای تانکرها این حوادث روی داده است.
بر این اساس، CSB بازرسیهای مداوم از درون تانکرها و محیط اطراف آنها را پیش از هر گونه کار داغ الزامی دانست.
در ماه فوریهی 2010، مؤسسهی CSB گزارشی در مورد هفت درس مهم برای جلوگیری از مرگ کارگران در طول مشاغل داغ اطراف محفظهها منتشر کرد. این مقاله با موضوع ایمنی، خلاصهای از یافتهها در مورد یازده رویداد مختلف است. در این گزارش آمده که به دلیل کارهای داغ در میان سالهای 1990 تا 2010 شصت نفر جان سپردند. در این گزارش هفت درس مهم برای جلوگیری از مرگ هنگام کارهای داغ ارائه گردید. این درسها شامل موارد زیر میشوند:
1) استفاده از روش جایگزین: هر زمان که ممکن بود، باید دست از کار داغ کشید و روشهای جایگزین را مورد استفاده قرار داد.
2) آنالیز خطر: پیش از شروع کار داغ، نوعی ارزیابی خطر انجام و طی آن حجم کار، خطرات احتمالی و روش کنترل خطرات را مورد بررسی و آنالیز قرار دهید.
3) نظارت بر جو محیط: هوای محیط را از نظر وجود گاز مورد بررسی قرار دهید. این کار را میتوان پیش از مشاغل داغ و یا در طول آنها به وسیلهی یک دتکتور گاز اشتعالزا انجام داد که به صورت مدرج است. حتی در محیطهایی که خطر آتشسوزی وجود ندارد هم میتوان این تمهیدات را به کار بست.
4) محیط را آزمایش کنید: در محیطهایی که مایعات و گازهای اشتعالزا نگهداری میشوند، باید تمامی تجهیزات و لولهکشیها پیش از شروع به کار داغ مورد بررسی قرار گیرند. هنگامِ جوشکاری در نزدیکی تانکرهای نگهداری و همین طور کانتینرهای دیگر، باید به بررسی و تست تجهیزات و در صورت لزوم تانکرها و فضاهای اطراف آنها پرداخت تا منابع اشتعالزا پیدا و در صورت لزوم پاکسازی شوند.
5)استفاده از مجوز کتبی: باید اطمینان حاصل کرد که تمامی پرسنل ماهر با خطرات محیط آشنا هستند و تمامی مجوزهای لازم برای کار در چنین مواقعی کسب، قوانین رعایت گردند و تمهیدات لازم در نظر گرفته شوند.
6) آموزش به صورت جامع: پرسنل مسئول کارهای داغ را باید به خوبی آموزش داد تا با روندها، سیاستها، کاربریِ مناسب و تنظیم دتکتورهای گاز اشتعالزا، تجهیزات ایمنی و خطرات مرتبط با کار و نحوهی مقابله با آنها آشنا گردند.
7) بر کارِ پیمانکاران نظارت کنید: نظارت ایمنی را برای افرادی که به کار داغ میپردازند، کاملاً اجرا کنید. به پیمانکاران دربارهی خطرات خاص محل نکات لازم، از جمله وجود مواد اشتعالزا را گوشزد کنید. بین سالهای 2010 تا 2013، مؤسسهی CSB تعداد 187 رویداد مرتبط با کار داغ را مورد بررسی قرار داد که در این میان 85 مورد از آنها منجر به آتشسوزی و یا انفجار شده بودند، در حالی که کار داغ نزدیک کانتینر و یا تانکرها انجام شده بود. این رویدادها باعث مرگ 48 نفر و مصدومیت 104 نفر گردیده بود. بیست و سه درصد از مصدومیتها و 42 درصد از مرگها در میان کارگران پیمانکار اتفاق افتاده بود. مطالعات بیشتر بر روی خطرات مرتبط با کارهای داغ نشان میدهند که کاربران در موردِ چگونگی انجام کار داغ در محیطهای این چنینی آگاهی کافی نداشتهاند. مؤسسهی CSB در مورد دو حادثهای که اخیراً اتفاق افتاده، تحقیقاتی را صورت داد. یکی در تگزاس ایالات متحده و دیگر در لوئیزیانا. در مورد اول، دوازدهم آگوست 2016، هفت نفر از پیمانکاران هنگام کار در کنار خط لوله دچار مصدومیت شدند. همچنین هشتم فوریهی 2017، سه نفر از پیمانکاران در انفجاری در لوئیزیانا به شدت مجروح گردیدند. به خاطر تعداد و شدت حوادث مرتبط با کار داغ، اصول کارِ ایمن در چنین محیطهایی به عنوان یکی از پنج مؤلفهی لازم برای جلوگیری از مصدومیت تدوین شد. هدف از این برنامه اجرای تغییرات به گونهای است که بیشترین میزان ایمنی برای افراد فراهم گردد.